Waarom zie ik informatie over vervoer gevaarlijke stoffen per spoor?
Het goederenvervoer per spoor neemt de komende jaren toe in onze regio. Onder deze goederen bevinden zich ook gevaarlijke stoffen. Het risico op een spoorincident is bijzonder klein. De gevolgen van een mogelijk incident kunnen echter groot zijn. De hulpdiensten en gemeenten vinden het belangrijk dat inwoners weten hoe zij moeten handelen als het mis gaat. Ook bij inwoners leeft deze behoefte, zo blijkt uit onderzoek. Daarom werken een aantal gemeenten in de Veiligheidsregio Brabant-Noord en Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost samen om alle mensen die in een zone van 200 meter rond het spoor wonen, werken, studeren of (tijdelijk) verblijven te informeren over wat te doen bij een incident met gevaarlijke stoffen. In deze zone is de impact van een incident namelijk het grootst. Hulpdiensten en gemeenten vinden het belangrijk om dit onderwerp blijvend onder de aandacht te brengen bij inwoners. Uit onderzoek bleek dat ook bij inwoners behoefte is aan informatie over dit onderwerp. De campagne is in 2019 voor het eerst ingezet en wordt met enige regelmaat herhaald.
Waarom krijg ik deze informatie nu? Is er iets veranderd? Is het gevaarlijker geworden?
Het risico op een ongeval met gevaarlijke stoffen blijft erg klein. U krijgt deze informatie juist nu, op een moment dat er niets aan de hand is, omdat u nu de tijd hebt om na te denken over uw veiligheid. Zodat u tijdens het eerste kwartier na een ongeval betere keuzes kunt maken.
Waarom moet ik mij nu al voorbereiden? Is het zo gevaarlijk?
Vervoer over het spoor is een heel veilige manier van transport. Mocht er toch iets gebeuren, dan is een brand of explosie of het vrijkomen van giftige stoffen altijd gevaarlijk. De ernst van de gevolgen hangt van allerlei omstandigheden en is moeilijk te voorspellen. Maar als u zich goed voorbereidt, weet u wat u moet doen om uw veiligheid te vergroten en de gevolgen te beperken.
Waarom moet ik bij brand of explosie iets anders doen dan bij giftige stoffen
Bij brand en naderende explosie is het belangrijk om te vluchten omdat de kans op verwondingen bij een naderende explosie en grote hitte groot is. Bij giftige stoffen moet u juist niet naar buiten vanwege de mogelijke schadelijke gevolgen voor uw gezondheid als u de stoffen inademt.
Waarom gaat het alleen om het eerste kwartier?
In het eerste kwartier zijn er nog geen hulpdiensten aanwezig. U bent op uzelf aangewezen om uzelf en uw familie of anderen in veiligheid te brengen. Zodra de hulpdiensten er zijn, is het belangrijk dat u altijd hun aanwijzingen opvolgt.
Wat wordt bedoeld met ‘minimaal 200 meter’?
De kans op schadelijke gevolgen is tot een cirkel van 200 meter rond het ongeval het grootst. Zorg daarom dat u bij brand of een naderende explosie altijd minimaal 200 meter weg gaat van het ongeval en dan ergens binnen een veilige schuilplaats zoekt. Het mag natuurlijk ook meer dan 200 meter zijn.
Hoe kan ik zien of ik binnen 200 meter van het spoor woon?
Gebruik Google Maps https://www.google.com/maps/. Zoek uw adres op en meet met de afstandsmeter rechtsonder of u binnen 200 meter van het spoor woont. Ook uw gemeente kan u vertellen of u binnen 200 meter van het spoor woont.
Hoe kan ik het nieuws in de gaten houden bij een incident? Welk nieuws?
Tijdens een groot ongeval zal het altijd even duren voordat de nieuwsvoorziening op gang komt. Er zijn verschillende partijen die kunnen communiceren: de brandweer, de politie, de gemeente of de veiligheidsregio. Daarnaast is Omroep Brabant rampenzender voor onze regio. Probeer zo goed mogelijk af te stemmen op het nieuws om te weten wat u moet doen. Bij voorkeur doet u dat online via uw telefoon of computer. Zorg anders dat u een radio hebt die afgestemd is op de rampenzender. Ook kunt u ter voorbereiding starten met het volgen van de brandweer, politie, gemeente, veiligheidsregio op sociale media. Zorg ook dat u NL-Alert installeert op uw telefoon.
En wat als ik geen telefoon heb?
Gebruik uw computer met internetverbinding om op zoek te gaan naar nieuws. Zorg dat u uw radio makkelijk kunt afstemmen op rampenzender Omroep Brabant.
Hoeveel zorgen moet ik mij nu eigenlijk maken?
Nederland is een dichtbevolkt land en dat brengt allerlei risico’s met zich mee. In uw omgeving is het spoor één van de risico’s. Een andere omgeving kan andere risico’s met zich meebrengen, denk bijvoorbeeld aan een natuurbrand, de aanwezigheid van een tankstation, een overstroming of extreem weer. Nederland is ook een land waar veiligheid een belangrijk onderwerp is. Overheid en andere partijen zijn dagelijks bezig de veiligheid zo goed als mogelijk te waarborgen, ook met betrekking tot het spoor.
Meer informatie over het vervoer van gevaarlijke stoffen vindt u op https://www.prorail.nl/spoorgoederenvervoer/veilig-goederenvervoer. Op deze pagina vindt u een animatie over dit onderwerp.
Over de treinen en de stoffen
Om wat voor stoffen gaat het?
Met goederenvervoer worden alle goederentreinen/wagens bedoeld die goederen vervoeren. Naast gevaarlijke stoffen zijn dat ook niet-gevaarlijke stoffen (ca 90%) of zelfs lege wagons. Als we het hebben over gevaarlijke stoffen dan zijn dat brandbare, explosieve of toxische stoffen die een risico kunnen vormen voor de omgeving, zoals lpg, benzine en ammoniak.
Waarom is Nederland doorvoerland van gevaarlijke stoffen?
Nederland is een doorvoerland. We vervoeren goederen vanuit onze havens naar het Europese achterland per buis, weg, spoor, lucht en rivier. Na buisleidingen wordt het grootste deel wordt vervoerd over het water. Maar een klein percentage (2%) van deze goederen gaat over het spoor. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op het vervoer van gevaarlijke stoffen.
Waarom rijden er steeds meer treinen met gevaarlijke stoffen? Waarom is het vervoer per spoor toegenomen?
Het vervoer per spoor in onze regio is toegenomen omdat in Duitsland een extra spoor wordt aangelegd in het verlengde van de Betuweroute. In de toekomst gaat een groot deel van het goederenvervoer via de Betuweroute. Tijdens de werkzaamheden moet het vervoer soms worden omgeleid. De omleidingsroute loopt door onze regio. Voor de verdere toekomst wordt in Nederland wel een groei van het goederenvervoer verwacht. Dat heeft er vooral mee te maken dat het spoorvervoer een van de meest veilige en duurzame transportmiddelen is en dus een positief effect heeft op de klimaatdoelstellingen.
Wat is de kans op een ongeval met een trein met gevaarlijke stoffen?
De kans op een ongeval is zeer klein. In de afgelopen 100 jaar is er in heel Nederland zelfs nog nooit een slachtoffer gevallen als gevolg van een incident op het spoor met gevaarlijke stoffen. Maar als er iets gebeurt kan het effect / de schade groot zijn omdat het spoorvervoer soms dwars door steden gaat. Kijk voor meer informatie op Veilig goederenvervoer | ProRail.
Waarom is de Betuweroute nog niet klaar? Waarom wordt deze route nog niet voldoende benut?
De Betuweroute is een 172 km lange spoorlijn speciaal voor goederenvervoer. Vanuit de Amsterdamse en Rotterdamse havens rijden goederentreinen binnen 2 uur naar Duitsland. De route wordt steeds drukker. De aansluiting op het Europese spoornet, richting Oberhausen, is echter niet optimaal. Daarom wordt er in Duitsland 70 kilometer extra spoor aangelegd. Tijdens de bouw zijn er periodes dat de Betuweroute niet of alleen gedeeltelijk beschikbaar is voor goederenvervoer. Dat vangen we onder andere op door treinen om te leiden. Zo worden sommige goederentreinen omgeleid via de Brabantroute en Oost-Nederland. Vervoer van gevaarlijke stoffen gaat wel zoveel mogelijk via de Betuweroute. Kijk voor meer info op: https://www.prorail.nl/projecten/betere-aansluiting-betuweroute-richting-duitsland. Aan de Nederlandse zijde van de grens is inmiddels bij Zevenaar een extra spoor aangelegd. Zo kunnen we deze handelsroute in de toekomst nog beter benutten.
Wat is het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer?
Meer informatie en uitleg over het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer vindt u op https://www.prorail.nl/projecten/goederenroute-oost-nederland/programma-hoogfrequent-spoorvervoer
Waarom gaan er meer treinen over het spoor Meteren / Boxtel richting de Brabantroute?
Om de personentreinen meer als metro’s te laten rijden, moet ook het groeiende goederenvervoer worden aangepast. Daarom zullen er ook meer goederentreinen gaan rijden over de Betuweroute en langs de goederenroutes Zuid-Nederland. De goederenroute Zuid-Nederland gaat ProRail ingrijpend aanpassen. De toekomstige route loopt vanaf de Betuweroute via een nieuwe verbindingsboog bij Meteren, via Den Bosch en Eindhoven naar Venlo
Hoe kan ik een trein met gevaarlijke stoffen herkennen? Hoe ziet deze eruit?
Een trein met gevaarlijke stoffen is te herkennen aan de ruitvormige emblemen en de oranje rechthoekige borden die erop geplaatst zijn.
Hoe weet ik of er sprake is van vrijkomend gif?
Gebruik de zintuigen. Wat ziet u? De kleur: bijvoorbeeld van een (rook)wolk. Rookwolken bij brand met een gele of bruine kleur wijzen mogelijk op giftige stoffen in de rook. Giftige wolken, niet afkomstig van een brand, zijn vaak wit of kleurloos. Twijfelt u of er sprake is van een giftige stof? Blijf dan altijd binnen.
Hoe weet ik of er een explosie nadert?
Gebruik de zintuigen. Hoort u een sissend of fluitend geluid. Dat kan duiden op een naderende explosie.
Waarom worden er gevaarlijke stoffen per spoor vervoerd? Kan dat niet veiliger/anders?
Verreweg de meeste gevaarlijke stoffen worden via buisleidingen vervoerd en over het water. Daarnaast worden deze getransporteerd over de weg. Maar een heel klein deel van de gevaarlijke stoffen gaat over het spoor (2%).
Rol van de gemeente/overheid
Ik heb gehoord dat er te veel treinen met gevaarlijke stoffen rijden. Wat doet de gemeente hieraan?
Iedere gemeente heeft zijn eigen specifieke lokale situatie. Het spoor is niet van de gemeente maar van de landelijke overheid. Daarom hebben gemeenten geen zeggenschap over wat er vervoerd wordt op het spoor. Rondom het spoor kan de gemeente rekening houden met bouwprojecten. Diverse Brabantse gemeenten kloppen aan in Den Haag om hun zorgen rond het vervoer van gevaarlijke stoffen te uiten.
Waarom bouwt de gemeente huizen/bedrijventerreinen/scholen/zorginstellingen langs het spoor als het zo gevaarlijk is?
De kans op een ongeval met een trein die gevaarlijke stoffen vervoerd is heel erg klein. Om deze reden vinden gemeenten het niet onveilig om langs het spoor te bouwen. Nederland is een dichtbevolkt land, waar ruimte schaars is. Bouwen aan het spoor, bijvoorbeeld dicht bij stations heeft ook veel voordelen, waar rekening mee gehouden wordt. Deze locaties zijn goed toegankelijk met het openbaar vervoer.
Wat doet de overheid aan het beperken van de risico’s?
De Veiligheidsregio’s hebben een adviesrol richting gemeenten als het gaat om fysieke veiligheid. Voor spoorzones betekent dit dat zij onder andere adviseren over goede vluchtwegen en ontruimingsmogelijkheden, brandveiligheid binnen gebouwen, bereikbaarheid van de hulpdiensten en goede bluswatervoorzieningen. Daarnaast werken de hulpdiensten in de Veiligheidsregio samen in de voorbereiding op een mogelijk incident met een goederentrein. Er liggen draaiboeken klaar, de hulpdiensten oefenen regelmatig en hebben specialisten gevaarlijke stoffen. Ook kunnen de hulpdiensten direct contact leggen met de meldkamer van ProRail bij een incident.
Welke controle is er vanuit de overheid op treinen met gevaarlijke stoffen?
Het vervoer van gevaarlijke stoffen is aan strenge regels en wetgeving gebonden. Het spoorvervoer is meestal internationaal en de belangrijkste Europese regelgeving hiervoor is vastgelegd in het verdrag voor vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor (Het RID). Hierin zijn de veiligheidseisen opgenomen die in heel Europa gelden voor het spoortransport van gevaarlijke stoffen. Daarnaast geldt de nationale wet- en regelgeving, zoals de Wet vervoer gevaarlijke stoffen (Wvgs). Dit is de belangrijkste wet voor het vervoer van gevaarlijke stoffen in Nederland. De algemene regels in deze wet zijn uitgewerkt in het Besluit vervoer gevaarlijke stoffen. In dit besluit staan de (technische) voorschriften per soort vervoer. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) controleert transporteurs van gevaarlijke stoffen. Ook geeft de ILT informatie en advies aan vervoerders van gevaarlijke stoffen. Kijk voor meer informatie op: https://www.ilent.nl/onderwerpen/gevaarlijke-stoffen-rail.
Ik heb last van trillingen, wat doet de gemeente daaraan? En ProRail?
Het spoor is niet van de gemeente maar van de landelijke overheid. Bij vragen of klachten over trillingen kunt u bij ProRail terecht. Kijk voor meer informatie op: https://www.prorail.nl/omwonenden/trillingen-langs-het-spoor.
Ik heb last van geluid, wat doet de gemeente daar aan? En ProRail?
Het spoor is niet van de gemeente maar van de landelijke overheid. ProRail als railbeheerder heeft hierin een verantwoordelijkheid. Kijk voor meer informatie op: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/geluidsoverlast/geluidsoverlast-van-het-spoor